Bambu Lagvad yojana maharashtra 2024
बांबू लागवड (Bambu Lagvad) उपक्रमाकरिता प्रायोगिक तत्वावर प्रथम सातारा जिल्ह्याची निवड करण्यात आली असून या कार्यक्रमावर विशेष लक्ष केंद्रीत केले जाणार आहे. बांबू लागवड कार्यक्रम राबविण्यासाठी जिल्हाधिकारी जितेंद्र डूडी यांनी शासकीय विभागांस सार्वजनिक ठिकाणी, वनक्षेत्रे, नदीकाठी, रस्त्याच्या दुतर्फा, पाणीसाठ्याच्या चारीबाजूस जास्तीत जास्त बांबू लागवड करण्याबाबत निर्देश दिलेत.
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेंतर्गत जिल्ह्यातील जास्तीत जास्त शेतकऱ्यांनी बांबू लागवड (Bambu Lagvad) करून शासकीय योजनेचा लाभ घेऊन शेती पूरक व्यवसायातून आर्थिक स्थैर्याकडे वाटचाल करावी, असे आवाहन ही जिल्हाधिकारी श्री. डुडी यांनी लोकांना केले आहे.
शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य देणारी बांबू लागवड (Bambu Lagvad)
महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेअंतर्गत सातारा जिल्ह्यात बांबू लागवडीचा (Bambu Lagvad) उपक्रम सुरू करण्यात आला आहे. यामध्ये शेतकऱ्यांना 10 गुंठ्यांपासून 1 हेक्टरपर्यंत बांबू लागवड करण्याची संधी आहे. बांबू हे शेतकऱ्यांसाठी एक बहुउद्देशीय पीक आहे, ज्यामुळे त्यांना जोड धंदा सुरू करण्यास मदत होईल.
बांबूपासून कपडे, टूथब्रश, टोपी, चप्पल, बूट आणि इथेनॉल अशा हजारो विविध वस्तू तयार होऊ शकतात. सध्या भारतात बांबूपासून 1800 प्रकारच्या वस्तू तयार होतात.
बांबूच्या लागवडीचे फायदे मोठे आहेत. ऊसाच्या तुलनेत बांबूची लागवड जास्त उत्पन्न देणारी आहे. ऊसाचे उत्पादन एका हेक्टरवर किमान 100 टन असते आणि प्रति टन 2500 रुपये मिळतात. पण बांबूच्या लागवडीमधून किमान 100 टन उत्पादन मिळते आणि त्याची किंमत प्रति टन 4000 रुपये आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम होण्याची संधी मिळते.
बांबूचे उत्पादन तिसऱ्या वर्षापासून सुरू व्हायला सुरुवात होते आणि या लागवडीमुळे जमिनीची प्रत सुधारते आणि जलसंवर्धन होते. बांबूचे आयुर्मान 40 ते 100 वर्षे असते. या दरम्यान, पहिल्या दोन वर्षात शेतकऱ्यांना आंतरपीक घेता येतात. तसेच, बांबूच्या लागवडीसाठी नापिक किंवा क्षारपड जमिनीसुद्धा योग्य आहे.
बांबूपासून इथेनॉल निर्मिती
बांबूपासून इथेनॉल निर्मिती केली जाऊ शकते, ज्यामुळे कृषी अर्थव्यवस्थेला बळ मिळेल. 1 हेक्टर ऊस लागवड करताना 2 कोटी लिटर पाणी लागते, परंतु 1 हेक्टर बांबू लागवड करताना केवळ 20 लाख लिटर पाणी लागते. याव्यतिरिक्त, 1 टन ऊस गाळल्यास 80 लिटर इथेनॉल मिळतो, तर 1 टन बांबू गाळल्यास 400 लिटर इथेनॉल तयार होतो. बांबूच्या लागवडीचे उत्पादन प्रति एकरी 40 टन असते, आणि त्याची किंमत 4000 ते 25000 रुपये प्रति टन आहे.
या सर्व सुविधांमुळे शेतकऱ्यांना आर्थिक स्थैर्य मिळवण्यास बांबू लागवडीने #Bambu Lagvad मदत होईल.
बांबूला गवतवर्गीय घोषित
केंद्र शासनाने 2017 मध्ये बांबूला गवतवर्गीय घोषित केले, त्यामुळे आता वन संरक्षण कायद्यांतर्गत बांबू तोडणी, कापणी आणि वाहतुकीसाठी परवानगीची आवश्यकता नाही. यामुळे बांबू आणि अन्य बायोमासच्या वापरात वाढ होईल, विशेषत: औष्णिक विद्युत प्रकल्पांमध्ये 10 टक्के बायोमास वापरणे बंधनकारक केल्याने बांबू आणि बांबू सारखे इतर बायोमास यांची गरज वाढणार आहे.
बांबू लागवडीसाठी जनजागृतीच्या उद्देशाने माजी अध्यक्ष व महाराष्ट्र बांबू समितीचे सदस्य पाशा पटेल यांच्यासोबत विजया यादव, उपजिल्हाधिकारी (रोहयो) आणि इतर जिल्हास्तरीय अधिकारी व कर्मचारी यांनी बामणोली व दरे गावांमध्ये भेट दिली. शेतकऱ्यांनी बांबू शेती करण्यास उत्स्फूर्त प्रतिसाद दिला आहे. बांबू लागवडीसाठी मनरेगा अंतर्गत आर्थिक सहाय्य उपलब्ध आहे.
जिल्ह्यात बांबू लागवडीचे 27,500 हेक्टरचे उद्दिष्ट
जिल्ह्यात बांबू लागवडीचे 27,500 हेक्टरचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आले आहे. यासाठी, ग्रामपंचायत विभाग, कृषी विभाग आणि सामाजिक वनीकरण विभाग यांना प्रत्येकी 10,000 हेक्टर, 7,500 हेक्टर आणि 10,000 हेक्टर असे उद्दिष्ट दिले गेले आहे.
सामाजिक वनीकरण विभागाकडे 1 लाख 51 हजार 255 बांबूची रोपे उपलब्ध आहेत. या विभागाने शेतकऱ्यांना मार्गदर्शन देण्यास सुरुवात केली आहे आणि मनरेगा अंतर्गत 86 हेक्टरवर 105 लाभार्थ्यांची माहिती प्राप्त केली आहे. ग्रामपंचायत विभागाने 148 प्रस्ताव प्राप्त केले असून 8.53 हेक्टरवर काम सुरु आहे.
वन विभागाच्या रोपवाटिकांमध्ये 81 हजार 250 बांबूची रोपे उपलब्ध आहेत, आणि वन्यजीव विभाग बामणोली मार्फत 20 हेक्टरवर बांबू लागवडीचे नियोजन केले आहे.
कोयना जलाशयाच्या उत्तरेकडील यामध्ये जावली तालुक्यातील 14 गावे, व महाबळेश्वर तालुक्यातील 14 गावांमध्ये बांबू लागवड (Bambu Lagvad) करणे शक्य आहे अशी एकत्रित जवळपास 244 हेक्टर क्षेत्रावर बांबू लागवडीची योजना तयार करण्यात आली आहे.
शेतकऱ्यांसाठी 3 मीटर X 3 मीटर अंतरावर बांबू लागवडीसाठी 1 हेक्टरमध्ये 1100 रोपांची लागवड केली जाईल. 3 वर्षांत 6 लाख 90 हजार 90 रुपयांपर्यंतचा लाभ शेतकऱ्यांना मजुरी आणि इतर खर्चाच्या स्वरूपात प्राप्त होईल.
पर्यावरणाच्या संरक्षणासाठी बांबूची लागवड अत्यंत फायदेशीर ठरत आहे. पर्यावरणात कार्बन डायऑक्साइडचे प्रमाण वाढत असल्याने ग्लोबल वार्मिंगमुळे (Global Warming) पृथ्वीला प्रचंड उष्णता अनुभवायला लागली आहे. कार्बन डायऑक्साईड कमी करण्यासाठी मोठ्या प्रमाणावर ऑक्सिजन निर्माण करणाऱ्या झाडांची लागवड आवश्यक आहे, जेणेकरून पर्यावरणातील समतोल राखला जाऊ शकतो.
बांबू लागवडीचे दहा महत्त्वाचे फायदे
- वेगवान वाढ – बांबू इतर वनस्पतींपेक्षा अतिशय जलद वाढतो, आणि एक वर्षातही उपयोगी आकाराला पोहोचतो.
- मातीची सुधारणा – बांबूची मुळे माती घट्ट पकडून erosion कमी करतात आणि मातीची गुणवत्ता सुधारतात.
- जलसंधारण – बांबूच्या मुळे जमिनीत पाणी धरून ठेवण्यास मदत करतात, ज्यामुळे जलसंधारण होते.
- कार्बन शोषण – बांबू मोठ्या प्रमाणात कार्बन डायऑक्साईड शोषून प्रदूषण कमी करण्यास मदत करतो.
- वातावरणासाठी लाभदायक – ऑक्सिजनचे अधिक प्रमाणात उत्पादन करून हवा शुद्ध करतो.
- कृषी उत्पन्न वाढ – बांबू पासून विविध उत्पादन तयार करून शेतकऱ्यांना उत्पन्न मिळते.
- स्वच्छ इंधन स्रोत – बांबूला बायोमास इंधन म्हणून वापरता येते, त्यामुळे तो शाश्वत इंधन पर्याय आहे.
- भूजल वाढ – बांबूची लागवड भूजल पातळी वाढविण्यास मदत करते.
- पुनर्निर्मिती क्षमता – बांबू कापल्यावरही पुन्हा जलद वाढतो, त्यामुळे ते टिकाऊ स्त्रोत आहे.
- रोजगार निर्मिती – बांबूवर आधारित विविध उद्योगांमुळे ग्रामीण भागात रोजगाराच्या संधी निर्माण होतात.
एका व्यक्तीला एका वर्षी किमान 280 किलो ऑक्सिजनाची आवश्यकता असते, तर एका बांबूच्या झाडाने एका वर्षात 320 किलो ऑक्सिजन हवा मध्ये सोडला जातो. एक एकर जमिनीवर 60 टन ऑक्सिजन निर्माण होतो. याचप्रमाणे, एक हेक्टर जमिनीत 200 टन कार्बन डायऑक्साईड शोषला जातो. म्हणूनच, बांबू लागवड (Bambu Lagvad) केल्यास तापमान कमी करण्यास मदत होईल.
कोळशावर चालणारे वीज प्रकल्प सर्वाधिक कार्बन उत्सर्जन (carbon emissions) करतात. यामध्ये दररोज लाखो मेट्रीक टन कोळसा जाळला जातो, ज्यामुळे वातावरणात लाखो मेट्रीक टन कार्बन डायऑक्साईड सोडला जातो. यामुळे पृथ्वीचे तापमान वाढते आणि निसर्गाचे चक्र बिघडते. पृथ्वी विनाशाच्या उंबरठ्यावर उभी आहे आणि तिचे तापमान किमान 2 डिग्रीने कमी करणे आवश्यक आहे. यासाठी, दगडी कोळसा वापरणारे वीज प्रकल्प बंद करण्याची आवश्यकता आहे. या परिस्थितीत, बांबू (Bambu Lagvad) आणि अन्य बायोमास वापरणे हा एक महत्त्वाचा पर्याय ठरतो.
बांबूचा उष्मांक कोळशाशी समान असतो, परंतु कोळसा जाळल्यामुळे जमिनीतील कार्बन वातावरणात सोडला जातो, जो बांबूच्या लागवडीद्वारे थांबवता येतो. बांबू एक अत्यंत जलद गतीने वाढणारी वनस्पती आहे, ज्यामुळे ते जंगल वाढवण्यासाठी अत्यंत उपयुक्त ठरते.
जगभरातील औष्णिक ऊर्जा निर्माण प्रक्रियेत मोठ्या प्रमाणात कार्बन निर्माण होतो. या जागतिक समस्येवर मात करण्यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारांनी बांबू मिशन योजना लागू केली आहे. यामुळे बांबूच्या लागवडीला प्रोत्साहन मिळत आहे आणि त्याचा वापर पर्यावरण संरक्षणासाठी महत्त्वपूर्ण ठरतो.
भविष्यात ग्लोबल वार्मिंगमुळे Climate Change समुद्राची पातळी वाढण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे जगातील अनेक बेटे पाण्याखाली जाऊ शकतात, असा इशारा शास्त्रज्ञांनी दिला आहे. या चिंतेवर उपाय शोधण्यासाठी जंगल वाढवणे आवश्यक आहे, आणि यासाठी बांबूची लागवड अत्यंत उपयुक्त ठरते, कारण ते शीघ्र गतीने वाढते.
येथे खाली काही लिंक देत आहोत ज्याचा तुम्हाला फायदा होईल.
1.महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजना (MGNREGA) – यामध्ये बांबू लागवडीसाठी आर्थिक मदत मिळवण्याबाबत माहिती मिळू शकते.
लिंक: https://mgnregaweb2.nic.in/netnrega/home.aspx
2.भारतीय पर्यावरण आणि वन मंत्रालय – इथे पर्यावरण संरक्षण, बांबू लागवडीसाठी केंद्र सरकारच्या योजनांबाबत माहिती मिळू शकते.
लिंक: https://moef.gov.in
3.महाराष्ट्र राज्य जैवविविधता बोर्ड – राज्य सरकारच्या बांबू व वनविकास संबंधित योजना येथे उपलब्ध असू शकतात.
लिंक: http://mbd.maharashtra.gov.in
4.नॅशनल बॅम्बू मिशन – बांबू लागवडीसाठी केंद्र सरकारच्या योजनांची माहिती.
लिंक: http://www.nbm.nic.in
निष्कर्ष :- Bambu Lagvad yojana maharashtra 2024.
मित्रांनो, तुम्हाला आम्ही दिलेली Bambu Lagvad yojana maharashtra 2024 बांबू लागवड: शेतकऱ्यांसाठी नवीन सोनेरी मार्ग, याबद्दलची माहिती कशी वाटली याबद्दल तुम्ही आम्हाला लेखाच्या खाली कमेंट करून कळवू शकता तसेच आमच्यासाठी काही सूचना असतील त्याही तुम्ही आम्हाला सुचवू शकता अशाच सरकारी योजना संबंधी अपडेटेड माहिती मिळवण्यासाठी आमच्या योजना गॅरंटी डॉट कॉम (yojnaguarantee.com) या संकेतस्थळाला भेट देत राहा धन्यवाद|
हे देखील वाचा :-
Home solar power generation new technology आता घरातच वीजनिर्मिती होणार ! नवीन सोलर सेल तंत्रज्ञान आले, जाणून घ्या तपशील.
SIP Mutual Fund Calculator 2024 केवळ 1000 रुपयांच्या मासिक TOP 10 SIP मध्ये गुंतवा व कमवा 3 कोटी - जाणून घ्या कसे.
शेतकऱ्यानच्या फायद्या साठी वाचा. किसान सन्मान निधी योजना
आपल्या लाडक्या लेकीच्या उज्वल भविष्यासाठी जाणून घ्या सुकन्या समृद्धी योजना
Drone Subsidy Scheme in 2024 केंद्र पुरस्कृत कृषी यांत्रिकीकरण उप अभियान: ड्रोन अनुदान योजना
महिलांना व्यवसाय स्थापन करण्यासाठी प्रोत्साहन पर योजना म्हणजेच महिला समृद्धी कर्ज योजना, अर्ज कसा करावा हे जाणून घेण्यासाठी या योजनेवर क्लिक करा.
आपल्याला आपल्या हक्काचे घर मिळणार रमाई आवास घरकुल योजना अर्ज कसा करावा हे जाणून घेण्यासाठी या योजनेवर क्लिक करा.
मुलीच्या उज्ज्वल भविष्यासाठी शासन घेऊन आले आहे लेक लाडकी योजना.
Best Home Insurance Policies in 2024 सर्वोत्तम होम इन्शुरन्स योजना निवडण्याबाबत संपूर्ण मार्गदर्शन
Tractor Anudan Yojana apply Online 2024 ट्रॅक्टर अनुदान योजना 2024 अर्ज प्रक्रिया – सविस्तर मार्गदर्शन